SCHEMA NASCHOLINGSSESSIES
20-01-2022
- 16.00 – 17.00 uur
- Het brein en het immuun systeem / Dr. Gunther Kenis
In toenemende mate wordt duidelijk dat ontstekingsreacties en immunologische aspecten een rol spelen in ontstaan en onderhouden van psychiatrische aandoeningen. De disbalans in immunologische afweer is strek stress gerelateerd. Bij verschillende aandoeningen speelt een ontregeling van de biologisch afweer een rol en maakt patiënten meer kwetsbaar voor ontstekingsreacties. Met als gevolg meer kwetsbaar voor lichamelijke ziekten. Maar ook andersom lijden ontstekingsreacties tot psychische problemen als depressie. In deze lezing bespreken we kort de basis immunologische mechanismen en de bi-directionele communicatie tussen perifeer immuunsysteem en het brein in het kader van psychiatrische aandoeningen.
- 17.15 – 18.15 uur
- Immunologie van depressieve stoornissen inclusief COVID en stemmingsproblemen) / Dr. Femke Lamers
Tijdens deze sessie zal worden stilgestaan bij het bewijs dat er is over de relatie tussen depressie en systemische inflammatie. Zij geeft daarbij een overzicht van de wetenschappelijke literatuur waaruit blijkt in welke mate inflammatie voorkomt bij mensen met depressie. Zij gaat daarbij in op de rol van antidepressiva behandeling, symptoom profielen en somatische comorbiditeit. Ook staat zij stil bij de onderliggende mechanismen die kunnen verklaren waarom inflammatie en depressie met elkaar verbonden kunnen zijn. Tenslotte bespreekt zij de huidige stand van zaken waaruit blijkt of anti-inflammatoire behandeling effectief is voor depressieve patiënten, en in welke mate kennis over inflammatie de klinische psychiatrie zou kunnen veranderen.
_________________________________________________________________________________________
14-02-2022
- 16.00 – 17.00 uur
- Stress in de hersenen / Dr. Ron de Kloet
Stress is essentieel voor aanpassing en gezondheid, maar falende omgang (coping) met stressvolle situaties verhoogt de vatbaarheid voor psychiatrische aandoeningen in individuen met verhoogd risico door eerder ervaren trauma en genetische achtergrond; de meest venijnige stressor is onzekerheid. In deze bijdrage worden de verschillende fasen in de fysiologische- en gedragsrespons op een stressor behandeld. Dit betreft de ‘topdown’ organisatie in de hersenen in verwerking van stressvolle informatie door de prefrontale cortex (planning, besluitvorming) en het dopamine circuit (beloning, motivatie, coping) met input van limbische structuren zoals de amygdala (emotie) en hippocampus (contextualisatie). Cruciaal voor connectiviteit, coördinatie en functie van deze hersenstructuren zijn neurotransmitters, neuropeptiden en het eindproduct van het hypofyse-bijniersysteem: cortisol. De werking van cortisol bij omgang met stress wordt besproken. Ook komt aan de orde hoe het stresshormoon het leren en onthouden van een ervaring en gewoontevorming kan bevorderen. Tenslotte wordt de vraag gesteld hoe ontregeling van de stressrespons een indicatie kan opleveren van een verstoorde hersenfunctie, lang voordat de psychiatrische aandoening zich manifesteert.
- 17.15 – 18.15 uur
- Stress, HPA-as en depressie / Dr. Eric Ruhe
De depressieve stoornis wordt al meer dan een halve eeuw geassocieerd met afwijkingen in de HPA-as, wat niet zo verwonderlijk is gezien de relatie tussen stress(oren) en het optreden van depressie. Wat echter interessant is, is dat niet elke depressieve stoornis gepaard gaat met afwijkingen van de HPA-as. Zo worden er zowel hypo- als hyperfunctie van de HPA-as gezien, zowel bij acute depressie (hoogsymptomatisch) als t.t.v. remissie (laagsymptomatisch), en bestaat er een minder sterke relatie tussen stressoren en recidief-depressies als men meerdere episoden heeft doorgemaakt. Helaas is er in de afgelopen halve eeuw o.b.v. de HPA-as geen sensitieve/specifieke test ontwikkeld t.b.v. diagnostiek, behandeling en/of prognose. Behandelingen die aangrijpen op de HPA-as bleken niet effectief, dus de vraag is wat de relatie tussen stress(-as) en depressie nu eigenlijk wel omvat. In de presentatie wordt vervolgens ingegaan op hoe stress invloed heeft op de functie van de hersenen en wordt een framework voor verder onderzoek van stress in relatie tot (recidiverende) depressie gepresenteerd met als doel een toepassing hiervan in de klinische praktijk.
_____________________________________________________________________________________________
14-03-2022
- 16.00 – 17.00 uur
- Lichaamsbeleving en psychiatrische problematiek /Prof. Bert Joosten
De fysiologie van pijn wordt besproken. Wat is pijn, welke soorten pijn zijn er en welke pijn banen zijn en hoe wordt dit verwerkt in het brein.
- 17.15 – 18.15 uur
- Behandeling van pijn en pijn beleving / Dr. Carsten Leue
Pijn is een symptoom dat bestaat uit vele aspecten, waarbij zowel naar lichamelijke factoren, als psychosociale factoren gekeken moet worden. Zeker bij chronische pijnklachten zal dit vaak gepaard gaan met een achteruitgang in het dagelijks functioneren, en/of een toename van psychische klachten. Binnen dit praatje zal dan ook niet alleen uitleg gegeven worden over de gewaarwording van pijn, maar ook aandacht zijn het biopsychosociaal pijnmodel. Ook zal onderscheid gemaakt worden tussen de verschillende soorten pijn, evenals het verschil tussen acute en chronische pijn. Tot slot zal uitleg gegeven worden over het begrip pijnsensitisatie, en zal een behandelaanpak van pijn worden besproken, met specifiek aandacht voor farmacologische behandeling van neuropathische pijn.
_______________________________________________________________________________________________
09-05-2022
- 16.00 – 17.00 uur
- Dopamine en farmacologische beïnvloeding van dopamine / Prof. Richard Bruggeman
Dopamine speelt een belangrijke rol bij belonen, betekenis geven en bewegen. Er zijn vier belangrijke dopamine systemen – mesolimbisch, mesocorticaal, nigrostriataal en tuberoinfundibulair. Elk systeem heeft een eigen functie. Antipsychotica beinvloeden de transmissie van dopamine in deze systemen, maar hebben ook interactie met veel andere neurotransmitters. Inzoomen op de receptorbindings profielen van de antipsychotica, geeft inzicht in de werking en de bijwerkingen van antipsychotica. De manier waarop antipscyhotica de verbinding aangaat met de dopamine receptor verschilt ook per groep. Begrippen als dissociatie-graad, bindingsaffiniteit, regio-specifiteit en partieel-dopamine-antagonisme worden geillustreerd. Op een interactieve manier wordt de cursist bekend gemaakt met de psychofarmacologische verschillen tussen bijvoorbeeld haloperidol, clozapine en aripiprazol.
- 17.15 – 18.15 uur
- Dopamine, stress en psychose / Prof. Machteld Marcelis
Omgevingsrisicofactoren, zoals trauma, stress, sociale exclusie zijn geassocieerd met psychose. Dopamine speelt ook een belangrijke rol bij psychose, maar wat is de relatie tussen stress, dopamine en het optreden van psychotische fenomenen? De dopamine hypothese van psychose is een langbestaande, waarvoor meer en meer direct bewijs komt waarmee de hypothese verder wordt ontwikkeld. Zo is bij individuen met een verhoogd psychose-risico verhoogde striatale dopamine synthese en vrijzetting onder invloed van stress gevonden. Ook laat onderzoek zien dat vroegkinderlijk trauma van invloed is op presynaptische dopamine veranderingen. Naast de interactie tussen stressoren en dopamine huishouding, wordt de rol van genen en genetische kwetsbaarheid geleidelijk duidelijker vanuit preklinische en moleculaire studies. Tijdens deze lezing zal in worden gegaan op recente inzichten m.b.t. mechanismen waarop omgeving en genen het dopamine systeem kunnen sensitizeren en deze gevoelig maken voor acute stress, progressieve ontregeling en psychose. Potentiele toekomstige behandelimplicaties komen hierbij aan bod
Kosten: € 30,00 per nascholingssessie van twee voordrachten.
Na inschrijving krijgt u van ons een online betaalverzoek. Na ontvangst van het inschrijfgeld is de inschrijving definitief en ontvangt u t.z.t. de link om in te loggen.